Μια προσφορά του Πολυιατρείου L- Medical Λουτρακίου
Γράφει ο
Κασσάρας Γεώργιος
Γενικός Χειρουργός
Επιστημονικά Υπεύθυνος Χειρουργικού Τμήματος
του Πολυιατρείου L.Medical Λουτρακίου
ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ
Παράγοντες κινδύνου στον καρκίνο του Μαστού:
1.Ηλικία (μέση ηλικία τα 60 έτη)
2.Ατομικό ιστορικό καρκίνου του μαστού
3.Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου μαστού, μήτρας ή ωοθήκης σε μητέρα,
αδελφή ή κόρη
4.Επιβαρυμένο γενετικό ιστορικό (μετάλλαξη ογκογονιδίων BRACA1, BRACA2)
5.Πρώϊμη εμμηναρχή (ηλικία κάτω των 12 ετών)
6.Παρατεταμένη εμμηνόπαυση (ηλικία άνω των 55 ετών)
7.Μη κύηση (άτεκνες γυναίκες)
8.Ολοκλήρωση πλήρους κύησης μετά το 35 έτος
9.Ατομικό ιστορικό ακτινοθεραπείας
10.Χρήση αντισυλληπτικών ή ορμονικών σκευασμάτων υποκατάστασης όταν
υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου
11.Αλκοόλ, παχυσαρκία, σακχαρώδης διαβήτης, έλλειψη σωματικής άσκησης
Πως μπορεί μία γυναίκα να εντοπίσει έγκαιρα τον καρκίνο του μαστού;
Ο καλύτερος τρόπος για να εντοπισθεί νωρίς ένα μόρφωμα είναι οι τακτικές
μαστογραφίες. Το μέσο μέγεθος του μορφώματος που εντοπίζεται με τη
μαστογραφία είναι συνήθως πολύ μικρότερο από αυτ
ό που εντοπίζει μία γυναίκα με
αυτοεξέταση. Επίσης η μαστογραφία ανιχνεύει τις συρρέουσες μικροαποτιτανώσεις
(ασβεστώσεις), που μπορεί να υποκρύπτουν αρχόμενο καρκίνο. Επειδή η
έγκαιρη διάγνωση οδηγεί σε αποτελεσματική θεραπεία έως και ίαση της νόσου, πρέ
πει όλες οι γυναίκες, ανεξαρτήτως ηλικίας, να υποβάλλονται σε περιοδικό έλεγχο. Σχεδόν
όλες οι γυναίκες ηλικίας άνω των 35 ετών διατρέχουν τον κίνδυνο να αναπτύξουν
καρκίνο στον μαστό.
Όλες οι γυναίκες ηλικίας άνω των 20 ετών θα πρέπει να ψηλαφούν τους μασ
τούς τους μία φορά το μήνα. Οι προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες θα πρέπει να
αυτοεξετάζονται 7-8 ημέρες μετά το τέλος της έμμηνης ρύσης. Τα συνηθέστερα
ευρήματα κατά την αυτοεξέταση για τα οποία θα πρέπει άμεσα να απευθυνθείτε
στον ιατρό σας είναι ξαφνική διόγκωση και ασυμμετρία των μαστών, ψηλάφηση
σκληρού και συνήθως ανώδυνου ογκιδίου στον μαστό ή στην μασχάλη, εισολκή του
δέρματος ή της θηλής, αλλαγές στην μορφολογία του δέρματος και έκκριση
αιματηρού ή διαφανούς υγρού από την θηλή. Κάθε νέο ή ύποπτο εύρημα θα πρέπει να το αναφέρετε άμεσα στον ιατρό σας.
Εργαστηριακές εξετάσεις για την διερεύνηση παθήσεων των μαστών
1.
Μαστογραφία
2.
Ψηφιακή μαστογραφία (45% λιγότερη ακτινοβολία από την αναλογική
μαστογραφία)
3.
Υπερηχογράφημα μαστών (συμπληρωματική εξέταση της μαστογρ
αφίας)
4.
Ελαστογραφία μαστών
5.
Μαγνητική τομογραφία μαστών
6.
Βιοψία με μαμοτόμο και ιστολογική εξέταση
7.
Βιοψία με λεπτή βελόνα ή κόπτουσα βελόνα με σύγχρονο υπερηχογράφημα
και κυτταρολογική ή ιστολογική εξέταση του περιεχομένου
8.
Γενετικό τεστ στις γυναίκες που έχουν βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό.
Για την ανίχνευση των μεταλλάξεων στα BRCA γονίδια, χρησιμοποιείται το
DNA των λευκοκυττάρων. Τα γονίδια υπάρχουν σε κάθε κύτταρο του
σώματος και μπορούν εύκολα να ανιχνευθούν μέσω ενός απλού δείγματος
αίματος που λαμβάνεται από την φλέβα ενός χεριού.
Χειρουργική θεραπεία του καρκίνου του Μαστού
Η χειρουργική θεραπεία περιλαμβάνει την περιορισμένη αφαίρεση του μαστού (την
ογκεκτομή, την ευρεία εκτομή, την τεταρτεκτομή) ή την ολική αφαίρεση του μαστού.
Η επιλογή της εγχείρησης γίνεται ανάλογα με το μέγεθος και την θέση του όγκου
στον μαστό.
Επίσης η εγχείρηση περιλαμβάνει και την αφαίρεση των φρουρών λεμφαδένων (δύο
με τρεις) της σύστοιχης μασχάλης. Κάθε περιοχή του μαστού αποχετεύει τη λέμφο
της σε ένα λεμφαδένα της μασχά
λης που λέγεται «φρουρός λεμφαδένας». Αν
αναπτυχθεί καρκίνος σε κάποια περιοχή του μαστού, η μετάσταση του θα
κατευθυνθεί αρχικά στον αντίστοιχο φρουρό λεμφαδένα της. Προεγχειρητικά γίνεται
ένεση στον πάσχοντα μαστό μικρής ποσότητος ειδικού φαρμάκου, που ε
κπέμπειπολύ ασθενή ραδιενέργεια και με φορητή γ-κάμερα γίνεται στο χειρουργείο, ο
εντοπισμός του φρουρού λεμφαδένα. Ο συνδυασμός ραδιοϊσοτόπου και κυανής
χρωστικής είναι μία άριστη τεχνική που εκμεταλλεύεται τα πλεονεκτήματα και των
δύο μεθόδων για την ασφαλή ανίχνευση του φρουρού λεμφαδένα του όγκου. Πριν
λίγα χρόνια, υπήρχε ή δεν υπήρχε νόσος στους μασχαλιαίους λεμφαδένες, γινότανε
ριζικός λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχάλης. Η επέμβαση αυτή είχε επιπλοκές
όπως λεμφοίδημα στο σύστοιχο χέρι, διαταραχές κ
ινητικότητας του ώμου και υπαισθησία στην περιοχή της μασχάλης από κακώσεις νεύρων. Με την τεχνική του φρουρού λεμφαδένα αποφεύγονται οι ανωτέρω επιπλοκές και η άσκοπη αφαίρεση των λεμφαδένων της μασχάλης.
Συμπληρωματική μετεγχειρητική θεραπεία του καρκίνου του Μαστού
Η χημειοθεραπεία περιλαμβάνει την λήψη φαρμάκων που καταστρέφουν
οποιαδήποτε καρκινικά κύτταρα του μαστού ή οποιαδήποτε καρκινικά κύτταρα που
μπορεί να έχουν εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος, αλλά δεν μπορούν να
ανιχνευθούν. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος χημειοθεραπείας είναι με ενδοφλέβια
χορήγηση των φαρμάκων, ενώ μερικά φάρμακα λαμβάνονται και ως δισκία. Η
χημειοθεραπεία συνήθως χορηγείται σε κύκλους, μέσα σε περίοδο 3
–
6 μηνών. Αν υπάρχουν παρενέργειες από την χημειοθεραπεία, είναι συνήθως παρ
οδικές και μπορούν να αντιμετωπισθούν ιατρικά.
Η ορμονοθεραπεία χορηγείται επιπρόσθετα με τις άλλες μορφές θεραπείας, με
σκοπό την διακοπή του πολλαπλασιασμού των καρκινικών κυττάρων. Η θεραπεία
αυτή μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης νέου καρκίνου του μαστού είτε στον ένα είτε στον άλλο μαστό. Η ορμονοθεραπεία δίδεται μόνο στις γυναίκες που έχουν υποδοχείς ορμονών στα καρκινικά τους κύτταρα. Ενεργούν αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο ενεργούν οι γυναικείες ορμόνες (τα οιστρογόνα) μέσα στο σώμα.
Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί ελεγχόμενες δόσεις ακτινοβολίας για να
καταστρέψει οποιαδήποτε καρκινικά κύτταρα ενδεχομένως έχουν απομείνει στον
μαστό, μετά από συντηρητική χειρουργική επέμβαση διατήρησης του μαστού.
Η ανοσοθεραπεία χορηγείται σε συνδυασμό με χημειοθεραπεί
α, σε ασθενείς που στα καρκινικά τους κύτταρα ανιχνεύεται η κωδικοποίηση ενός ογκογονιδίου, το οποίο τα καθιστά ιδιαίτερα ανθεκτικά στη χημειοθεραπεία.
Σπάνιες περιπτώσεις καρκίνου Μαστού σε έκτοπο μαζικό αδένα
Έκτοπος μαζικός αδένας εμφανίζεται σε ποσοστό 0,2%-6% των γυναικών.
Εμφανίζεται σαν υπεράριθμος έκτοπος ατροφικός μαστός με θηλή και θηλαία άλω
και με εκκριτικό σύστημα πόρων. Επίσης εμφανίζεται σαν έκτοπες νησίδες μαζικού
ιστού. Συνήθως έκτοπες νησίδες μαζικού ιστού ανευρίσκονται εγγύτερα στους
αν ατομικά φυσιολογικούς μαστούς και συχνότερα στην μασχαλιαία χώρα,
σπανιότερα στην προστερνική χώρα, υποκλείδιο χώρα και στο επιγάστριο. Το
καρκίνωμα του έκτοπου μαζικού αδένα είναι σπάνιο με συχνότητα περίπου 0,30%
επί του συνόλου των καρκινωμάτων μαστού.
Τα περισσότερα έχουν αναφερθεί στην μασχάλη (60–70%), στον θώρακα, στην προστερνική περιοχή 10%.
Εξαιτίας της σπανιότητας της νόσου, η διάγνωση είναι συνήθως καθυστερημένη με
λεμφαδενική συμμετοχή ή τοπική επέκταση (διήθηση) οστικών σχηματισμών όπως
στέρνο ή πλευρές.
Κύστεις, ινοαδενώματα, μολύνσεις
Το 99% των γυναικών σκέφτονται κατά καιρούς την πιθανότητα να εμφανίσουν
καρκίνο του μαστού. Ελάχιστες είναι όμως αυτές που γνωρίζουν, ότι ο όγκος που
ίσως κάποια στιγμή ανακαλύψουν στο στήθος έχει πολύ περισσ
ότερες πιθανότητες να είναι κάτι άλλο παρά καρκίνος του μαστού. Οι παράγοντες που ενοχοποιούνται στην εμφάνιση των καλοηθών προβλημάτων στον μαστό είναι η κληρονομικότητα, η διατροφή, το περιβάλλον και βέβαια ο ρόλος των ορμονών. Είναι πιο συχνές οι καλοήθεις παθήσεις στην εφηβεία μέχρι περίπου την ηλικία των 23 ετών, μία εποχή
που οι γυναικείες ορμόνες αυξάνονται, όπως επίσης και μετά στην χρονική περίοδο
πριν την εμμηνόπαυση. Όπως με όλα τα προβλήματα του μαστού, έτσι και σε αυτή
την περίπτωση η καλύτερη πρόληψη είναι ο μηνιαίος αυτοέλεγχος.
Κύστεις:
είναι πιο συχνές στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες άνω των τριάντα ετών.
Αν και είναι γεμάτες υγρό, συχνά στην αφή μοιάζουν με σκληρούς όγκους. Πολλές
γυναίκες παρουσιάζουν μία ή δύο φορές στη ζωή τους αυτό το
πρόβλημα. Άλλες
πάλι το εμφανίζουν πολύ πιο συχνά. Εμφανίζονται με μεγάλη συχνότητα σε γυναίκες
που έχουν ανώμαλο κύκλο. Οι πολύτοκες γυναίκες φαίνεται πως παρουσιάζουν
μειωμένο κίνδυνο για κυστική νόσο. Με μεγαλύτερη συχνότητα προσβάλλει τις
γυναίκες τις αγχώδεις, τις άγαμες ή στείρες και γενικά τις γυναίκες εκείνες που έχουν
όλες τις προϋποθέσεις για ωοθηκική δυσλειτουργία. Κατά την κλινική εξέταση, οι
μαστοί παρουσιάζονται οζώδεις, δηλαδή ψυλαφώνται πολλά μικρά σφαιρικά
ογκίδια και οι μαστοί είναι σκληροί. Το μέγεθος και ο αριθμός των κύστεων μέσα στο
μαστό ποικίλλει.
Οι καρκινογόνες μάζες αντίθετα είναι σκληρές με ασαφή όρια, δεν κουνιούνται
εύκολα και δίνουν την αίσθηση πως είναι κολλημένες σε άλλους ιστούς. Τα
καρκινογόνα ογκίδια συνήθως δεν
προκαλούν πόνο, ενώ οι κύστεις πολλές φορές
μπορεί να συνοδεύονται από μαστοδυνία, δηλαδή πόνο των μαστών. Πολλές φορές,
όταν η κύστη βρίσκεται στην περιοχή κοντά στην θηλή, βρίσκει διέξοδο από κάποιο
πόρο και υπάρχει έκκριση υγρού χρώματος γκρι, κίτρινου,
καφέ ή γκριζοπράσινου.
Ινοαδενώματα:είναι σταθεροί καλοήθεις όγκοι από ινώδεις ιστούς. Συχνά έχουν
σχέση με τις ορμονικές αλλαγές που δημιουργούνται στην διάρκεια της εφηβείας.
Εμφανίζονται πιο συχνά σε γυναίκες κάτω των 25 ετών και το μέγεθός τους ποικί
λει.
Συνήθως αφαιρούνται για να αποκλειστεί η παραμικρή πιθανότητα κακοήθειας.
Μοιάζουν με τα ινοαδενώματα ψυλαφητικά και ακτινολογικά μία άλλη μορφή όγκων
οι φυλλοειδείς όγκοι. Συνήθως εμφανίζονται στην Τρίτη με τέταρτη δεκαετία και
έχουν μεγάλη πιθανότητ
α μετά την αφαίρεση τοπικής υποτροπής. Σε ινοαδενώματα
μεγαλύτερο των 30 χιλιοστών και με πολύ ταχύ ρυθμό ανάπτυξης πρέπει να υπάρχει
υποψία για φυλλοειδή όγκο. Σχεδόν στο ένα τρίτο των ασθενών με φυλλοειδή όγκο
συνυπάρχουν και ινοαδενώματα. Πριν το χειρουργείο, όταν υπάρχει υποψία για
φυλλοειδή όγκο, πρέπει να γίνεται βιοψία με κόπτουσα βελόνα και να λαμβάνεται
πάνω από ένα δείγμα.
Υπάρχουν τρεις κατηγορίες των φυλλοειδών όγκων. Σε καλοήθεις, σε κακοήθεις που
συμπεριφέρονται όπως και τα σαρκώματα και σε μία τρίτη κατηγορία την λεγόμενηοριακή. Ο επανεμφανιζόμενος φυλλοειδής όγκος είναι συνήθως υψηλότερου
βαθμού κακοήθειας. Θεραπεία είναι η ευρεία τοπική εκτομή σε ελεύθερα νόσου
όρια. Γίνεται ολική μαστεκτομή σε ευμεγέθεις φυλλοειδής όγκους όπως επίσης και
σε επανεμφάνιση τους μετά από προηγούμενο χειρουργείο. Ο νέος όγκος συνήθως
έχει υψηλότερο βαθμό κακοήθειας.
Μολύνσεις: μπορούν να εμφανιστούν χωρίς καμία διάκριση, είναι όμως πιο συχνές
στις γυναίκες που θηλάζουν, αφού η κατάστασή τους επιτρέπει την είσοδο
βακτηριδίων στους μαστούς. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν μία μικρή ή
μεγάλη κοκκινίλα με πόνο και μερικές φορές εκροή υγρών από τη θηλή.
Θήλωμα Μαστού
Το θήλωμα αποτελεί καλοήθη πάθηση του μαστού που οφείλεται στην υπερπλασία
των κυττάρων που βρίσκονται εντός των γαλακτοφόρων πόρων του μαστού. Το
θήλωμα εντοπίζεται συχνότερα στην περιοχή πίσω από την θηλή και είναι ένα από
τα συχνότερα αίτια ρύσης οροαιματηρού υγρού από τη θηλή. Τα θηλώματα μπορεί
να είναι μονήρη ή πολλαπλά στον ένα ή και στους δύο μαστούς. Ο πιο συνήθης
τρόπος να παρακολουθούμε τα θηλώματα είναι το υπερηχογράφημα. Όταν
μεγαλώνουν σε μέγεθος και προκαλούν αιμοραγική ρύση από την θηλή, πρέπει να
αφαιρούνται χειρουργικά γιατί μπορεί να υποκρύπτουν καρκίνωμα του μαστού.
Αποκατάσταση του Μαστού μετά από Μαστεκτομή
Είναι η εκ νέου ανάπλαση του μαστού που αφαιρέθηκε με μαστεκτομή. Μπορεί να
γίνει ταυτόχρονα με τη μαστεκτομή ή σε δεύτερο χρόνο μετά από κάποιο χρονικό
διάστημα. Υπάρχουν πολλοί τρόποι αποκατάστασης, άλλοι πιο απλοί και άλλο
ι πιοπερίπλοκοι που χρησιμοποιούνται ανάλογα με την περίπτωση. Γίνεται
αποκατάσταση με διαστολέα ιστών. Μπορεί να γίνει αποκατάσταση με κρημνούς,
όπως του πλατέως ραχιαίου μυός, του ορθού κοιλιακού μυός. Συνήθως ο άλλος
μαστός μπορεί να χρειάζεται είτε με ίωση, είτε αύξηση, είτε ανόρθωση για να
υπάρχει συμμετρία μεταξύ των δύο μαστών.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Οι γυναίκες που βρίσκονται στις υψηλές ομάδες κινδύνου θα πρέπει να
υποβάλλονται σε τακτικό κλινικό και ακτινολογικό έλεγχο κυρίως μετά τα 35 έτη της
ηλικίας τους. Η αυτοεξέταση πρέπει να γίνεται μία φορά κάθε μήνα. Κάποια αλλαγή
στην επιφάνεια του δέρματος του μαστού, κάποιο εξόγκωμα, η εισολκή της θηλής, η
έκκριση υγρού από την θηλή και μάλιστα αιματηρού, θα πρέπει να
ευαισθητοποιήσει τη γυναίκα να επισκεφθεί τον ιατρό της. Πρέπει επίσης να
γνωρίζουμε ότι ο πόνος δεν είναι ειδικό σύμπτωμα του καρκίνου του μαστού στα
αρχικά στάδια.
ΙΝΟΚΥΣΤΙΚΗ ΜΑΣΤΟΠΑΘΕΙΑ (Ινοκυστικές αλλοιώσεις Μαστών)
Η ινοκυστική μαστοπάθεια αποτελεί καλοήθη πάθηση του μαστού, που μπορεί να
θεωρηθεί ορμονοεξαρτώμενη, γιατί εμφανίζεται στη γενετησιακή ηλικία της
γυναίκας, γιατί είναι αμφοτερόπλευρη, γιατί η κλινική της πορεία ακολουθεί την
ωοθηκική δραστηριότητα και γιατί η χορήγηση ορμονών περιλαμβάνεται στη
θεραπεία της αν απαιτηθεί.
Η ινοκυστική μαστοπάθεια αποτελεί τη συχνότερη πάθηση του μαστού της γυναίκας
ηλικίας 35 έως 50 ετών. Η συχνότητα της φτάνει τη συχνότητα του καρκίνου του
μαστού. Πάνω από 15-20 στις 100 γυναίκες εμφανίζουν συμπτώματα της πάθησης
πριν εγκατασταθεί σε αυτές η εμμηνόπαυση. Μετά την εμμηνόπαυση και πριν την
ηλικία των 21 ετών η πάθηση σπανίζει.
Προδιαθεσικοί παράγοντες. Πιστεύεται, πως οι παρακάτω παράγοντες συμβάλλουν
στην εκδήλωση της πάθησης.
1.
Η καθυστερημένη εμμηναρχή
2.
Η κοινωνικο-οικονομική κατάσταση της γυναίκας, δηλαδή η συχνότητα της
πάθησης είναι αυξημένη στις ανώτερες τάξεις, σε γυναίκες πόλεων, σε
πνευματικά αναπτυγμένες και σε όσες μεταναστεύουν. Η παχυσαρκία ελαττώνει τη συχνότητα.
3.
Η ψυχική υπερένταση και το άγχος.
4.
Η κατάχρηση πομάτων πλούσιων σε μεθυλξανθίνες, όπως είναι το τσάι, η σοκολάτα, ο καφές, η κόκα-κόλα.
5.
Η αγαμία, η ατεκνία ή η απόκτηση ενός μόνο παιδιού, γιατί οι πολύτοκες
σπάνια πάσχουν από ινοκυστική μαστοπάθεια.
6.
Η παρατεινόμενη υπεροιστρογοναιμία, που οφείλεται σε έκκριση ή χορήγηση
οιστρογόνων ορ
μονών ή σε ελαττωματική έκκριση προγεστερόνης, μπορεί να
θεωρηθεί προδιαθεσικός παράγοντας, γιατί οδηγεί σε πολλαπλασιασμό των
κυττάρων και αποδιοργάνωση της ιστολογικής αρχιτεκτονικής του μαστού.
Σχέση με καρκίνο
. Αυτή αποτελεί πρόβλημα, που παρουσιάζει μ
εγάλο ενδιαφέρον,γιατί δεν δόθηκε υπεύθυνη λύση στο επίμαχο θέμα αν και κατά πόσο η ινοκυστική μαστοπάθεια, σε μερικούς τουλάχιστον ιστολογικούς τύπους, μπορεί να θεωρηθεί
