Σπύρος Παπαγεωργίου: Εκδότης του περιοδικού Mbike, ιδρυτικό μέλος του οργανισμού «Πόλεις για Ποδήλατο»
Ποδηλατεί καθημερινά στην Αθήνα και μιλάει με ενθουσιασμό για την εμπειρία που έζησε στην πρωτεύουσα της Κολομβίας, Μπογκοτά, όπου εδώ και σαράντα χρόνια, μία Κυριακή τον μήνα το κέντρο της πόλης κλείνει για τα αυτοκίνητα και παραδίδεται σε πεζούς και ποδηλάτες. Ιδρυτικό μέλος του οργανισμού «Πόλεις για Ποδήλατο» και σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων, διοργανώνει εκδηλώσεις, όπως το Athens Bike Festival στην Τεχνόπολη, και υλοποιεί πλήθος δράσεων εκπαιδευτικού και ψυχαγωγικού χαρακτήρα με όχημα πάντα το ποδήλατο. Είναι επίσημο μέλος της European Cyclists Federation από το 2013 και εθνικός συντονιστής του δικτύου ποδηλατικών διαδρομών Eurovelo, που συνδέει διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.
Υπάρχει ποδηλατικός τουρισμός στην Ελλάδα ή πρόκειται για ένα νέο στοίχημα του ελληνικού τουρισμού;
Τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν οι επιχειρήσεις γύρω από τον ποδηλατικό τουρισμό. Στην Αθήνα υπάρχουν σήμερα περισσότερες από πέντε εταιρείες που προτείνουν βόλτες ή ξεναγήσεις με ποδήλατο και, απ’ ό,τι μαθαίνω, πηγαίνουν όλες καλά. Ο ποδηλατικός τουρισμός ξεκίνησε στη χώρα μας από κάτω προς τα πάνω: όχι δηλαδή ως μια πρόταση του υπουργείου Τουρισμού ή των τουριστικών ενώσεων, αλλά μέσα από πρωτοβουλίες ιδιωτών που διέγνωσαν μια επιχειρηματική ευκαιρία. Και αυτό έχει τα θετικά, αλλά και τα αρνητικά του. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η Ελλάδα παρουσιάζει μεγάλο ποδηλατικό ενδιαφέρον και ότι ο ποδηλατικός τουρισμός αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία να αναπτυχθούν, μέσα από υπέροχες διαδρομές, περιοχές που δεν είναι τόσο γνωστές.
Πού βρισκόμαστε σε επίπεδο υποδομών;
Οι υποδομές δεν είναι το δυνατό μας σημείο, καθώς προϋποθέτουν πολιτική βούληση, προγραμματισμό και κοινωνική αποδοχή. Για παράδειγμα, για να γίνει το Παρίσι η «πόλη του ποδηλάτου» στην Ευρώπη έως το 2030, ο δήμος έχει ανακοινώσει το αντίστοιχο πρόγραμμα, το οποίο σχεδιάζει εδώ και 4 χρόνια. Υπάρχει πλάνο με βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ενέργειες. Παρόμοια λογική ανάπτυξης δεν είναι ακόμη ευρέως διαδεδομένη στην Ελλάδα, όπου θέλουμε τα πράγματα να γίνονται «εδώ και τώρα». Εδώ και τώρα, όμως, δεν μπορεί να αλλάξει η νοοτροπία ούτε των πολιτών ούτε των πολιτικών. Οι αλλαγές απαιτούν χρόνο.
Υπάρχουν μεγαλύτερες προοπτικές για την ορεινή ποδηλασία;
Εδώ τα πράγματα είναι λίγο πιο απλά, διότι δεν απαιτούνται ειδικές υποδομές. Είναι απαραίτητο όμως ένα νομικό πλαίσιο για την αποφυγή δυσάρεστων περιστατικών ανάμεσα σε ποδηλάτες και περιπατητές, που τσακώνονται τίνος είναι το βούνο, ή σχόλια του τύπου «τα ποδήλατα καταστρέφουν τις ρίζες και τη βλάστηση».
Θα μπορούσαν τα χιονοδρομικά κέντρα της χώρας να διαμορφωθούν σε κέντρα αγώνων ορεινής ποδηλασίας εκτός σεζόν;
Η κλιματική αλλαγή έχει κάνει εδώ και περίπου δέκα χρόνια τα μεγαλύτερα χιονοδρομικά κέντρα της Ευρώπης να στραφούν στο ποδήλατο. Γιατί να υπάρχουν εγκαταστάσεις που αποδίδουν χρήματα τρεις μήνες τον χρόνο, όταν μπορούν να δουλεύουν δώδεκα; Τα χιονοδρομικά κέντρα είναι από τη φύση τους, δηλαδή λόγω της μορφολογίας του εδάφους τους, εν δυνάμει bike parks: πάρκα για παιχνίδι με το ποδήλατο. Μπορούν να αναπτυχθούν όχι μόνο ως κέντρα διεθνών αγώνων, αλλά και ως χώροι αναψυχής, παιχνιδιού και εκπαίδευσης για τα παιδιά και τους νέους.
Τι είναι το Eurovelo; Πόσο μας αφορά και σε ποιο βαθμό έχει αναπτυχθεί συνεργασία με άλλες χώρες;
Το Eurovelo είναι ένα υπέροχο project. Αποτελεί τη διασύνδεση της Ευρώπης μέσω 15 ποδηλατικών διαδρομών: από τον Ατλαντικό και τη Νορβηγία έως την Ελλάδα και τη Μαύρη Θάλασσα. Το σχέδιο εκπόνησε η European Cyclists Federation, χαράσσοντας διαδρομές μήκους 70.000 χλμ. Ήδη είναι έτοιμα περισσότερα από 45.000 χλμ.!
Το δίκτυο περιλαμβάνει δρόμους στους οποίους κινούνται κι άλλα μέσα μεταφοράς, αλλά παραμένουν ασφαλείς για όλους. Με χαμηλά όρια ταχύτητας –ιδανικά 50 χλμ./ώρα και όχι πάνω από 70 χλμ./ώρα–, ικανό πλάτος για να εξυπηρετήσουν ταυτόχρονα ποδήλατο και αυτοκίνητο και κλίσεις όχι μεγαλύτερες του 6% κατά μέσο όρο. Άλλο βασικό χαρακτηριστικό των διαδρομών του Eurovelo είναι η σήμανση: έχουν τοποθετηθεί ευκρινείς ταμπέλες, αναγνωρισμένες από την εκάστοτε εθνική αλλά και την ευρωπαϊκή νομοθεσία, που παρέχουν πληροφορίες σε ποδηλάτες και οδηγούς ΙΧ. Από τον Φεβρουάριο του 2018, η Ελλάδα έχει Εθνικό Συντονιστή για το Eurovelo τον οργανισμό «Πόλεις για Ποδήλατο» και ήδη έχουν γίνει οι πρώτες θετικές επαφές με την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.
Ποιες ευρωπαϊκές χώρες έχουν ανεπτυγμένο ποδηλατικό τουρισμό;
Στον χώρο μπήκαν πρώτες η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Αυστρία και η Ελβετία. Σύντομα ακολούθησαν μικρότερα κράτη, όπως η Σλοβενία και η Κροατία. Τα ετήσια έσοδα από τον ποδηλατικό τουρισμό, όπως υπολογίζονται από την ΕΕ, ξεπερνούν τα 44 δισ. ευρώ ετησίως, όταν τα έσοδα από την κρουαζιέρα αγγίζουν τα 39 δισ. ευρώ. Φανταστείτε τώρα τι επενδύσεις χρειάζεται μια χώρα για να φιλοξενήσει κρουαζιερόπλοια –λιμάνια, δρόμους, πάρκινγκ, κ.λπ.– και σκεφτείτε τις επενδύσεις που απαιτούνται για να υποδεχτεί ποδηλάτες. Οι χώρες που ανέφερα στην αρχή επενδύουν στο ποδήλατο, λαμβάνοντας υπόψη τόσο οικονομοτεχνικά όσο και περιβαλλοντικά κριτήρια. Ξέρουν ότι αυτό τους συμφέρει.
Ποιες ελληνικές περιοχές ή πόλεις παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη του ποδηλατικού τουρισμού;
Η περιοχή της Κορινθίας είναι πρωτοπόρος. Εδώ και τέσσερα χρόνια –με την ουσιαστική υποστήριξη του νυν δημάρχου και της τοπικής κοινωνίας– μια επαγγελματική ομάδα Ολλανδών, η SEG Racing Academy, επιλέγει το Λουτράκι ως τόπο για το ετήσιο προπονητικό της camp και γύρω στα 20 άτομα μένουν εκεί για περίπου 15 ημέρες. Η ομάδα βγάζει τις επαγγελματικές της φωτογραφίες, που κυκλοφορούν σε όλη την Ευρώπη, προβάλλοντας την Κορινθία με καθημερινά posts στα social media. Είναι μια πρωτοβουλία με μεγάλη διαφημιστική αξία για την περιοχή. Η ποδηλασία είναι διαδεδομένη επίσης και στην υπόλοιπη Πελοπόννησο, στην Κρήτη και στην Κω.
Εσείς χρησιμοποιείτε το ποδήλατο στις μετακινήσεις σας; Ποια είναι η αγαπημένη σας διαδρομή;
Το χρησιμοποιώ καθημερινά. Μου φτιάχνει τη διάθεση πριν από τα επαγγελματικά ραντεβού και καθαρίζει το μυαλό μου μετά. Χρησιμοποιώ ένα ιδιαίτερα βολικό αναδιπλούμενο ποδήλατο Brompton και, αν οι συνθήκες δυσκολέψουν –π.χ. χαλάσει ο καιρός–, το βάζω σε ένα ταξί ή στο τρένο και επιστρέφω. Μου αρέσει να κάνω ποδήλατο από το σπίτι μου, στην Κυπριάδου, έως το ΚΠΙΣΝ. Είναι μια απόσταση 12 χλμ., που τη διανύω σε λιγότερο από 40 λεπτά, μέσω ποδηλατόδρομου, χωρίς καν να ιδρώσω. Φυσικά χρησιμοποιώ και άλλα μέσα. Παίρνω μετρό, ταξί, κάποιες φορές λεωφορείο και, όποτε δεν γίνεται αλλιώς, το αυτοκίνητό μου. Ό,τι βολεύει καλύτερα!
Έχετε να μοιραστείτε κάποια ιδιαίτερη εμπειρία ποδηλασίας στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό;
Στην Κολομβία. Στο μυαλό του μέσου Ευρωπαίου η Μπογκοτά είναι μια σχετικά υπανάπτυκτη πρωτεύουσα της Λατινικής Αμερικής. Όμως εκεί, μία Κυριακή τον μήνα απαγορεύεται η κυκλοφορία των αυτοκινήτων και η πόλη «ανοίγει» για τα ποδήλατα, τους πεζούς και τα πατίνια. Περισσότεροι από 1 εκατομμύριο κάτοικοι συμμετέχουν σε αυτή τη γιορτή, που κρατάει σαράντα ολόκληρα χρόνια! Όταν δηλαδή στην Ολλανδία και στη Δανία μόλις άρχιζαν να μιλάνε για ποδήλατο, η Μπογκοτά διοργάνωνε ήδη «Ημέρες χωρίς αυτοκίνητο». H πόλη έχει ιδιαίτερα εκτεταμένο δίκτυο ποδηλατόδρομων και ο πραγματικά εμπνευσμένος δήμαρχός της, Enrique Penalosa, έχει μια ομάδα δέκα ατόμων που ασχολούνται αποκλειστικά με αυτή τη δουλειά. Χρησιμοποιούν, μάλιστα, τους ποδηλατόδρομους για να δημιουργούν ασφαλείς περιοχές στην πόλη. Η λογική είναι ότι «στους δρόμους όπου κυκλοφορούν πολλοί πολίτες υπάρχει και ασφάλεια».
