Ενδιαφέροντα στοιχεία για την πορεία των
ελληνικών εξαγωγών σε περιφερειακό επίπεδο προκύπτουν από τη φετινή
μελέτη «Χαρτογράφηση της εξαγωγικής δραστηριότητας της Ελλάδας, ανά
περιφέρεια και ανά νομό» που συστηματικά από το 2006 καταρτίζει σε
ετήσια βάση το Ινστιτούτο Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών (ΙΕΕΣ) του
ΣΕΒΕ.
Σκοπός της μελέτης είναι η ανάδειξη του
βαθμού εξωστρέφειας της κάθε περιφέρειας, των κλάδων που εμφανίζουν
δυναμική και των αγορών αιχμής που μπορούν με τις κατάλληλες ενισχύσεις
να συντελέσουν στην αύξηση της εξαγωγικής επίδοσης της ελληνικής
περιφέρειας. Η μελέτη εξετάζει στοιχεία εμπορευματικών συναλλαγών,
συμπεριλαμβανομένων καυσίμων.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα
της μελέτης προκύπτει ότι για το 2015, αλλά και στο διάστημα της
πενταετίας 2011-2015, σχεδόν τα 2/3 των ελληνικών εξαγωγών
πραγματοποιούνται από τις περιφέρειες Αττικής και την Κεντρική
Μακεδονία. Πιο συγκεκριμένα, το 2015 η περιφέρεια Αττικής συνεισφέρει το
49%, έχοντας διευρύνει το μερίδιο της κατά 4% από το 2011.
Αντίστοιχα, η περιφέρεια
Κεντρικής Μακεδονίας το 2015, αλλά και διαχρονικά, συνεισφέρει στο
σύνολο των ελληνικών εξαγωγών σε ποσοστό 16%. Να σημειωθεί, ότι ένα
σημαντικό πλήθος δυναμικών, εξωστρεφών επιχειρήσεων της χώρας διατηρούν
τις μονάδες παραγωγής τους στην Κεντρική Μακεδονία ή σε άλλες
περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας και την έδρα/ διοικητικές λειτουργίες
στην περιφέρεια Αττικής, με αποτέλεσμα τα παραπάνω ποσοστά να μην
αναδεικνύουν την πραγματική συνεισφορά της Βόρειας Ελλάδας στην
εξωστρέφεια της χώρας, που σαφώς είναι υψηλότερη.
Το 2015 αύξηση της αξίας
των εξαγωγών τους πέτυχαν επτά από τις δεκατρείς περιφέρειες,
συγκεκριμένα: Ήπειρος (50%), Νότιο Αιγαίο (40%), Στερεά Ελλάδα (26%),
Θεσσαλία (13%), Βόρειο Αιγαίο (13%), Δυτική Ελλάδα (11%) και Κρήτη
(10%).
Για τις περιφέρειες Ήπειρο και Νότιο Αιγαίο,
η εκτόξευση των εξαγωγικών επιδόσεων αποδίδεται κυρίως στα
πετρελαιοειδή, καθώς μεταφέρθηκαν στην Πρέβεζα οι νέες εγκαταστάσεις
αποθήκευσης πετρελαιοειδών (κοντά στα Ελληνοαλβανικά σύνορα), ενώ οι
εξαγωγές καυσίμων από τα Δωδεκάνησα αυξήθηκαν κατά 146% από το 2014.
Από την άλλη πλευρά,
μείωση της αξίας των εξαγωγών τους σημείωσαν οι περιφέρειες:
Πελοπόννησος (-24%), Ιόνιο (-17%), Δυτική Μακεδονία (-8%), Κεντρική
Μακεδονία (-6%), Αττική (-4%), Ανατ. Μακεδονία & Θράκη (-3%).
Στην ανάλυση ανά αγορά
για τις περισσότερες περιφέρειες το 2015 οι ενδοκοινοτικές αγορές
αποτελούν στρατηγικό εταίρο σε επίπεδο εξαγωγών. Εξαίρεση αποτελούν οι:
Ανατ. Μακεδονία & Θράκη, η Δυτική Μακεδονία, η Πελοπόννησος και η
Στερεά Ελλάδα που εξάγουν πλέον ένα μεγάλο μέρος των αγαθών τους σε
τρίτες χώρες και νέες αναδυόμενες και δυναμικές οικονομίες, όπως οι
αγορές της Βορείου Αφρικής, της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Μέσης
Ανατολής και της Ασίας.
Σε ό,τι αφορά την αγορά της Ρωσίας,
μετά και το εμπάργκο του Αυγούστου 2014, υψηλότερες απώλειες συνολικά
σε όλους τους κλάδους σημείωσε η Κεντρική Μακεδονία το 2015, της τάξης
των €84,2 εκατ. συγκριτικά με το 2014. Ακολουθεί η Δυτική Μακεδονία με
πτώση εξαγωγών κατά €27,2 εκατ. Στην παραπάνω μείωση συντελεί εκτός του
εμπάργκο και η ύφεση στην οικονομία της Ρωσίας και η επακόλουθη μείωση
της κατανάλωσης (λόγω της πτώσης στις διεθνείς τιμές στο πετρέλαιο και
των διεθνών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στην χώρα).
Αύξηση εξαγωγών τροφίμων στις 11 από τις 13 περιφέρειες
Από τη μελέτη
προκύπτει ακόμη -συνολικά για τη χώρα- το συμπέρασμα ότι ο κλάδος των
τροφίμων-ποτών («πρωταθλητής» για το 2015 αφού οι εξαγωγές του αυξήθηκαν
σε 11 από τις 13 περιφέρειες συγκριτικά με το 2014) παραμένει ένας από
εκείνους στους οποίους οι Ελληνες εξαγωγείς πρέπει να ποντάρουν και στα
επόμενα χρόνια, ενώ καλές επιδόσεις έχουν και τα χημικά-πλαστικά.
Η δεύτερη τάση
που διεφάνη για την πενταετία είναι ότι οι εξαγωγές στις γειτονικές της
Ελλάδας χώρες είναι στάσιμες έως και μειούμενες. Ενδεχομένως δεν
εκμεταλλευτήκαμε σωστά τα εργαλεία που είχαμε στη διάθεσή μας.
Για παράδειγμα,
γιατί θεωρούσαμε σχεδόν «δική μας» αγορά τα Βαλκάνια; Το αποτέλεσμα
αυτών των επιλογών ήταν ότι στη διάρκεια της κρίσης στην Ελλάδα κι ενώ η
πίτα στην περιοχή αυξήθηκε με την άνοδο της κατανάλωσης στις χώρες
αυτές, εμείς μείναμε στάσιμοι» σημείωσε ο δρ Λουφάκης, πρόεδρος του
ΣΕΒΕ.
Σε ό,τι αφορά το εμπορικό ισοζύγιο, οι
δέκα από τις δεκατρείς περιφέρειες το 2015 εμφάνισαν πλεόνασμα, σε
αντίθεση με το 2011 όπου πλεονασματικές ήταν μόλις οι επτά.
Συγκεκριμένα, εμπορικό έλλειμμα εμφάνισαν η Αττική (€16,7 δις.), η Κεντρική Μακεδονία (€1,2 δις.) και η Πελοπόννησος (€683 εκατ.).
Το μεγαλύτερο εμπορικό πλεόνασμα καταγράφεται για τη Θεσσαλία και σε αξία ξεπερνάει τα €500 εκατ.
